جستجو
فناوری آموزشی (Educational Technology)، حوزه مطالعاتی است که به بررسی فرآیند تحلیل، طراحی، توسعه، اجرا و ارزیابی محیط آموزشی، مواد آموزشی، فراگیران و فرآیند یادگیری به منظور بهبود آموزش و یادگیری می پردازد.
در سالهای اخیر توجه بسیار به بهره گیری از فناوری های نوین در کلاس درس شده است. تغییرات سریع تکنولوژی در فرایند یاددهی- یادگیری موجب تحولات وسیع شده و هدف آن بهبود کیفیت آموزشی در مدارس بوده است، تکنولوژی های جدید با فراهم آوردن فرصت های مناسب و بهینه سازی استراتژی آموزشی در جهت استعدادها و علایق شخصی دانش آموزان به بهره گیری از، بهبود نظام آموزشی مدارس کم شایانی میکنند. در برنامه درسی محیط کار، بازی آموزشی دیجیتال از جمله فناوری آموزشی مطرح است.
تکنولوژیهای روز این امکان را به دانش آموزان می دهد که با سرعت بیشتر و کارایی بهتر بیاموزند و احساس رضایت بیشتر از حضور در کلاس درس داشته باشند.ورود به عصر اطلاعات، نیازهای جدید را برای معلمان به وجود آورده، نیازهایی که مستلزم آماده سازی و افزایش آموزش آنان است. توجه به نقش کلیدی معلمان در امر آموزش و تلفیق فناوری آموزشی جدید در تدریس، لزوم رشد شایستگی کارایی، اثربخشی و توانمندسازی هرچه بیشتر آنها را ضروری می نماید. معلمان اثربخش افرادی شناخته میشوند که صلاحیت و توانایی استفاده از ابزارهای نوین را در روشهای تدریس خود دارا باشند.
معلمان به عنوان مجریان اصلی طرح های مبتنی و فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در اثربخشی این طرح ها دارند. برای ایفای این نقش مهم آنها به دانش، باور و مهارتهایی نیاز دارند که بتوانند فناوری آموزشی را متناسب با نظریه های یادگیری، اصول تربیتی و شیوه های آموزشی به کار گیرند. تلفیق فناوری در برنامه درسی مدرسه به کاربرد صرف فناوری محدود نمی شود، بلکه فرآیند تعاملی پیچیدهای است که معلم باید با توجه به فهم خود از قابلیت های فناوری، نظریه های تربیتی، زمینههای فرهنگی یادگیری، شیوه های آموزش و ارزشیابی، شرایط دانش آموزان و ویژگیهای محتوای درس به خلق موقعیت و ترکیب متناسبی دست بزند. در آموزش شهروندی، فناوری آموزشی می تواند مسئولیت ها بهتر تفهیم کند. به عنوان مثال فن آوری چت جی پی تی می تواند در جهت درست برای کاهش خطاهای آموزشی استفاده شود.
فناوری آموزشی، نقش عمده ای در جهت ایجاد توانایی بالقوه در جهت بهبود فرآیند یاددهی- یادگیری دارد. اعم این موارد عبارت اند: از انفرادی کردن آموزش، مقابله با مشکلات آموزشی جمعی، ایجاد فرصتهای برابر آموزشی، فراهم ساختن آموزش مستمر، تقویت نقش معلم، تاکید بر جنبه های انسانی آموزش افزایش کیفیت یادگیری یا میزان تسلط بر آن، کاهش مدت زمان مورد استفاده یادگیرندگان جهت دسترسی به اهداف مورد نظر، افزایش کارآیی معلمان بر حسب تعداد یادگیرندگان که به آن ها آموزش داده می شود، کاهش هزینه ها بدون عدم تاثیرگذاری بر کیفیت و افزایش استقلال یاد گیرندگان.
گروهی فناوری آموزشی را کار با ابزارهایی مانند پروژکتور و فیلم میدانند. دستهای دیگر تصورشان از این علم، کاربرد مواد در آموزش است و معتقدند کاربرد هر مادهای در آموزش اعم از گچ یا ابزار بسیار ساده و پیچیده، به کار گیری تکنولوژی در آموزش است. گروهی دیگر چنان تصور می کنند که کاریرد روش و فنون مختلف تدریس و طراحی درس همان فناوری آموزشی است. عدهای دیگر فناوری آموزشی را در جهت پاسخگویی مشکلات آموزشی ناشی از فضای کم، تعداد زیاد دانش آموزان و عدم کارایی معلمان میدانند؛ و بالاخره عده اندکی فناوری آموزشی را به عنوان جزئی از فلسفه حاکم بر برنامه ریزی کشور می پندارند.
بررسی موانع بهره گیری از فناوری آموزشی در تدریس و آموزش شامل عواملی از قبیل خسته کننده بودن استفاده از وسایل و تجهیزات آموزشی، نداشتن زمان کافی، عدم آشنایی با ابزارهای آموزشی، مهارت ناکافی در استفاده از این ابزارها، عدم آشنایی با مواد آموزشی مختلف، تعداد زیاد دانش آموزان و غیره است.
۴- پیش بایستهای کاربرد تکنولوژی در آموزش
برای ورود فناوری آموزشی به مدارس و راه انـدازی نظام آموزشی جدید، عواملی از جمله تجهیز مدارس به رایانه (سـختافـزار و نـرم افـزار)، برقـراری ارتباط میان کلاس ها، تجهیز کلاس ها به وسایل چندرسانه ای، استفاده کاربران به طور کامل از نظام شبکه ای، فراهم نمودن امکانات آموزشی برای مدارس، حصول اطمینان از تسلط کامل معلمـان بـه فناوری آموزشی جدید، تدوین بانک اطلاعاتی حاوی مجموعهای از سؤالات، تجهیـز فضـای مناسـب برای پایگاه اطلاع رسانی به امکانات سخت افزاری و نرم افزاری جزء عوامل پایه ای و زمینه اجرایـی کاربرد این فناوری آموزشی در مدارس است. در این زمینه با توجه به نوآوری فناوری آموزشی، حفظ مالکیت معنوی در این زمینه ضروری است.
۵- اثربخشی تجهیزات فناوری آموزشی
منظور از اثربخشی تجهیزات فناوری آموزشی، همان نتایج استفاده از کاربرد این پدیده در آموزش است. به عبارت دیگر اثربخشی تجهیـزات تکنولوژیکی آموزشی، اثرات بعد از به کارگیری تکنولوژی در عرصـه هـای مختلـف آمـوزش از آجملـه فر ینـد یـاددهی و یادگیری است. برای مثال می توان به مـوارد آمـوزش مفـاهیم انتزاعـی بـه صـورت عینـی از طریـق تجهیزات تکنولوژی، کسب اطلاعات نامحدود در هر موضوع از طریق اینترنت، آموزش بعضـی از تجارب مشکل و یا خطرناک با به کارگیری آموزش مبتنی بر کامپیوتر، به وجود آمـدن روش هـای نوین تدریس برای معلمان، افزایش انگیزه تدریس و پژوهش در معلمان، به وجـود آمـدن رضـایت شغلی در معلمان، کاهش مشکلات آموزشی، ملزم کردن معلمان در توجـه بـه تفـاوتهـای فـردی دانش آموزان، افزایش انگیزه و علاقه دانش آموزان به علمآموزی، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، ارتباط متقابل معلمان و دانش آموزان با یکدیگر و فعال تر شدن دانـش آمـوزان و افزایش چابکی در مباحـث کلاسـی اشاره کرد.
