کمیته حسابرسی یکی از کمیتههای هیات مدیره واحد اقتصادی و متشکل از ۳ تا ۵ و در برخی موارد ۷ نفر از اعضای غیر موظف هیات مدیره ی است که مسئوولیت نهایی نظارت بر کلیه ی فعالیتهای مالی شرکت را بر عهده دارد. منظور از اعضای غیر موظف کمیته حسابرسی اعضایی است که در عین عضویت در هیات مدیره ی واحد اقتصادی، در آن مسوولیت اجرایی یا عملیاتی ندارند. انتخاب اعضای کمیتهی از خارج سازمان، استقلال اعضای کمیته را افزایش میدهد.
از جمله وظایف کمیته حسابرسی، کمک به انتخاب حسابرس، مدیریت فرایند کار حسابرسی، بررسی مجدد نتایج حسابرسی، کمک به اعضای هیات مدیره در درک بهتر نتایج حسابرسی و همکاری با مدیریت و حسابرس مستقل در حل مشکلات کنترل داخلی یا نقاط ضعف مشخص شده طی عملیات حسابرسی است.
پیشینه ی ایجاد کمیته حسابرسی به سال ۱۳۳۹ میلادی بر میگردد. بعد از وقوع ماجرای تقلب مک کسون رابینز، سازمان بورس اوراق بهادار امریکا به تمام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نیویورک پیشنهاد کرد که حسابرسان مستقل را گروهی از مدیران غیر موظف هیات مدیره ی شرکتها معرفی کنند. همچنین پیشنهاد کرد در مورد انعقاد قرار داد حسابرسی و تعیین حق الزحمه ی مربوط، با آنان به مذاکره بنشینند. سازمان از این گروه غیر موظف به عنوان (کمیتهی حسابرسی) یاد کرد. این پیشنهاد در سال ۱۹۷۱ به تصویب بورس اوراق بهادار امریکا رسید. سازمان بر این باور بود که وجود کمیتهی حسابرسی میتواند مناسب ترین وسیله ی حمایت از منافع سرمایه گذاران شرکتهای سهامیعام به شمار آید.
در سال ۱۹۷۲ کمیسیون بورس و اوراق بهادار به کلیه ی شرکتهای سهامی عام توصیه کرد به ایجاد کمیته حسابرسی مبادرت ورزند. به دنبال این موضوع، در سال ۱۹۷۸ بورس اوراق بهادار نیویورک تشکیل کمیتهی حسابرسی را برای شرکتهای سهامی عام پذیرفته شده در این بورس، الزامی کرد. به تبعیت از این خط مشی بورس اوراق بهادار نیویورک، بورس اوراق بهادار امریکا نیز تشکیل کمیتهی حسابرسی را به شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار امریکا توصیه کرد، اما آن را الزامی نکرد. با گذشت زمان، ایجاد و به کارگیری کمیته حسابرسی در شرکتهای امریکایی روندی افزایشی یافت. طبق پژوهشهای انجام شده تا سال ۱۹۵۸ میلادی، تنها ۷/۱۴ درصد از شرکتهای تولیدی امریکا دارای کمیتهی حسابرسی بودند، در حالی که میزان ایجاد کمیتهی حسابرسی در شرکتهای بزرگ سهامی عام امریکا به ۶/۱۸ در صد در سال ۱۹۶۱ میلادی و ۴/۹۱ درصد در سال ۱۹۷۷ میلادی رسید.
کمیته حسابرسی یکی از کمیتههای هیات مدیره واحد اقتصادی و متشکل از ۳ تا ۵ و در برخی موارد ۷ نفر از اعضای غیر موظف هیات مدیره ی است که مسئوولیت نهایی نظارت بر کلیه ی فعالیتهای مالی شرکت را بر عهده دارد.
تاثیر ایجاد کمیتهی حسابرسی بر کیفیت گزارشگری مالی
تاثیر کمیتهی حسابرسی بر بهبود کیفیت کنترلهای داخلی
تاثیر کمیتهی حسابرسی بر عملکرد حسابرس مستقل
تاثیر کمیتهی حسابرسی بر عملکرد حسابرسی داخلی
تاثیر کمیتهی حسابرسی بر مدیریت ریسک و جلوگیری از تقلب مدیران.
لیونیگستون(۲۰۰۵) معتقد است کمیته حسابرسی، عملیات حسابرسی را انجام نمیدهد بلکه با تمرکز بر روی مسوولیتها و منابع مورد نیاز حسابرسی، انجام فرآیند حسابرسی را تسهیل میکند. همچنین، نقش کمیته حسابرسی در مدیریت ریسک نیز، بسیار با اهمیت است. ارزیابی ریسک، اغلب توسط یک کمیته حسابرسی موثر با تمرکز بر روی اهداف، فعالیتها و چارچوب کاری سازمان انجام میشود. مسوولیتهای کمیتهی حسابرسی، شامل افزایش کیفیت سیاستهای حسابداری، کنترلهای داخلی و استقلال و اثربخشی نقش حسابرسان مستقل و کاهش تقلب و ریسک مالی و در نهایت افزایش کیفیت و به موقع بودن افشاهای مالی و سایر اطلاعات مهمیاست که بازار سرمایه و سهامداران نیاز دارند.
کمیته حسابرسی باید حداقل شامل سه عضو باشد. در شرکتهای با اندازه ی متوسط، سه تا پنج عضو، برای کمیتهی حسابرسی توصیه میشود که حداقل یک عضو باید تخصص مالی داشته باشد.
دوره ی عضویت اعضا به طور معمول دو الی چهارسال است. منتهی براساس تحقیقات علمی، اغلب شرکتهای سهامی عام در امریکا، خط مشیی در زمینه ی تعویض اعضای کمیتهی حسابرسی پس از یک دوره ی زمانی معین ندارند و در شرکتهایی که کمیتهی حسابرسی نتوانسته انتظارات هیات مدیره را برآورده سازد زمینه ی تعویض اعضا فراهم شده است.
