بلاک چین از دو کلمه بلوک و زنجیره ایجاد شده است. این فناوری در حقیقت زنجیره­ای از بلوک­هاست. به طور کلی بلاک چین یک سیستم ثبت اطلاعات و گزارش توزیع شده و به صورت غیرمتمرکز است. بیتکوین اولین کاربرد از این فناوری بود و از بلاک چین برای ذخیره اطلاعات دارایی کاربران بهره برد. اگر بلاک چین یک سیستم عامل باشد، بیت کوین نرم افزاری برروی این سیستم عامل است. قابل ذکر است که در هر بلاک، هر اطلاعاتی می­تواند ثبت شود؛ از جرم و جنایت­های یک فرد تا نمایش اطلاعات حساب برای دارایی­ها مانند بیت کوین، در بلاک چین اطلاعات در بلاک­ها قرار می­گیرند و با هم به صورت زنجیره ای مرتبط می­شوند.

مفهوم بلاک چین

فناوری بلاک چین از طریق ایجاد امکان توزیع اطلاعات دیجیتال بدون کپی کردن آن، ستون فقرات نوع جدیدی از اینترنت را ایجاد کرد. در ابتدا برای پول دیجیتال بیت­کوین طراحی شد، اما در حال حاضر جامعه فناوری در حال پیدا کردن دیگر کاربردهای بالقوه برای این فناوری است.

بلاک چین را می­توان در شبکه­های عمومی (مجاز) یا خصوصی (مجاز) استفاده کرد. یک شبکه عمومی بلاک چین برای هرکسی که علاقمند به پیوستن و مشارکت در شبکه باشد، باز است. از طرف دیگر، یک شبکه خصوصی به بلاک چین فقط با دعوت می­تواند پیوست شود و شرکت­کنندگان توسط مبتکر شبکه اعتبار می­ یابند. بنابراین، یک شبکه خصوصی برای بلاک چین معمولاً یک شبکه مجاز است که محدودیت­هایی را در مورد نوع مشارکت­ کنندگان واجد شرایط و یا معاملات ایجاد می­کند.

بیت کوین، «طلای دیجیتال» نامگذاری شده است و دلایل خوبی نیز برای این امر وجوددارد. بلاک چین می­ تواند انواع دیگری از ارزش دیجیتال را ایجاد کند. مانند اینترنت (یا خودرو)، شما برای استفاده از بلاک چین لازم نیست بدانید چگونه کار می­ کند. با این حال، داشتن دانش اولیه در مورد این فناوری جدید به شما نشان خواهد داد که چرا انقلابی محسوب می­شود.

طیف گسترده­ای از مبتکران با استفاده از فناوری بلاک­چین راه حل­هایی را ایجاد می­کنند. رایج ­ترین آن­ها در اکوسیستم ارزهای رمزپایه (و ابزارهای مرتبط مانند کیف پول) فعال هستند. این­ها اساساً نوعی پرداخت خرده فروشی را ارائه می­دهند. طیف وسیعی از برنامه­های کاربردی در مورد خدمات مالی در نظر گرفته شده است، خصوصاً مربوط به پرداخت­های عمده ­فروشی/ کارگذاری بانکی، امور مالی تجارت و سایر اشکال معاملات بانکی. 

 بلاک چین یک دفترکل دیجیتالی غیرقابل تخریب از معاملات اقتصادی است که می­تواند نه تنها برای ضبط معاملات مالی بلکه تقریبا برای ثبت هر دارایی ارزش­مندی استفاده شود.

تکنولوژی بلاک چین

بلاکچین، فنّاوری جدیدی است که در بخش­های مختلف، باعث افزایش بهره­ وری و جهانی­ سازی می­شود.

تکنولوژی بلاکچین پایگاه داده­ای توزیع شده از رکوردها یا دفاتر کل خصوصی/ عمومی اشتراکی از تمام رویدادهای دیجیتالی است که اجرا شده و در میان عوامل شرکت ­کننده در بلاکچین به اشتراک گذاشته شده ­اند.  با در نظر گرفته چهار مشخصه کلیدی عدم محلی ­سازی (تمرکز زدایی)، امنیت، قابلیت حسابرسی و اجرای هوشمند تکنولوژی بلاکچین از اکثر طراحی­های سیستم­های اطلاعاتی موجود متفاوت است.

به بیان دیگر این فن آوری، یک دفتر کل دیجیتالی رمزگذاری شده است که داده های معامله را در یک دفتر کل غیر متمرکز ذخیره می­کند. این بلوک­ها برای ایجاد یک زنجیره تغییرناپذیر، به ترتیب زمانی به یکدیگر اضافه می­شود که این زنجیره بین همه افراد شرکت کننده به اشتراک گذاشته می شود. چنین معماری ای، مزایایی مانند بهبود قابلیت ردیابی و افزایش اعتماد در یک زنجیره تامین را دارد.

بلاکچین اتکا به شخص ثالث را با شبکه های همتا به همتا کاهش می­دهد. این فن­آوری برای کاهش کلاهبرداری، اطلاعات را به ضورت تغییرناپذیر در دسترس همه شرکت کننده ها قرار می دهد.

در بلاکچین، به بیان دیگر یک عامل یک تراکنش جدید را برای اضافه شدن به بلاکچین به وجود می­آورد. این تراکنش جدید، برای اعتبارسنجی و حسابرسی به شبکه مخابره می­شود. هنگامی که اکثر گره­ ها این تراکنش را براساس قوانین تأیید شده از قبل مشخص شده در زنجیره تأیین کنند، این تراکنش جدید به عنوان یک بلوک جدید به زنجیره اضافه می­شود. یک رکورد از آن تراکنش در چندین گره توزیع شده برای امنیت ذخیره می­شود. در این بین، قرارداد هوشمند، به عنوان یک ویژگی کلیدی تکنولوژی بلاکچین، امکان اجرای معاملات قابل اعتماد بدون درگیری اشخاص ثالث را فراهم می­کند.

یک اختلاف اصلی بین طراحی فعلی اینترنت و تکنولوژی بلاکچین، این است که اینترنت برای جابجایی اطلاعات (نه ارزش) و برای جابجایی کپی اشیاء (نه اطلاعات اصلی) طراحی شد. در بلاکچین­ها، ارزش در معاملات ثبت شده در دفتر کل اشتراکی ارائه شده و به وسیله فراهم کردن یک رکورد قابل تأیید دارای مهر زمانی از معاملات محافظت می­شود، که اطلاعات ایمن و قابل حسابرسی را فراهم می­ کند.  این معاملات از طریق فرایند اعتبارسنجی ظاهر می­شوند که با قوانین مورد توافق همگان در شبکه سازگار است. هنگامی که رکورد جدید تأیید و به بلاکچین اضافه می­شود، چندین کپی به شکلی تمرکز زدایی شده برای به وجود آوردن یک زنجیره قابل اعتماد ساخته می­شوند.

تمرکز زدایی ویژگی مهم تکنولوژی بلاکچین و کاوشی در مورد هر گونه تقلب در اطلاعات است، که اعتبار اطلاعات را افزایش می­دهد. حذف رکوردهای مجتمعاً نگهداری شده غیر عملی هستند و رکوردهای تأیید شده هر معامله از طریق دفترهای کل عمومی و خصوصی توزیع شده برای مشارکت­کنندگان قابل دسترسی است.  یک پایگاه داده متمرکز بیشتر در برابر هک شدن، فساد، یا خرابی آسیب پذیرتر است.

از آنجایی که هیچ نیازی به ارزیابی اعتماد واسطه­ها یا دیگر شرکت­کنندگان در شبکه نیست، و اطلاعات به آسانی مشاهده و مقایسه می­شوند، لذا اعتماد نتیجه اصلی تمرکز زدایی است.

این روش به هیچ رفتار خاصی از طرف شرکت­کنندگان نیازی ندارد؛ در عوض، تکنولوژی اصلی، یکپارچگی سیستم را حتی در مواجه با تقلب یا بیکاری تضمین می­کند. شرکت­کنندگان قادر به دیدن دفترهای کل و تحلیل معاملات هستند. این ویژگی باعث شفافیت می­شود، درحالی که به طور هم­زمان، ناشناسی را از طریق حفظ رکوردها به صورت رمز تضمین می­کند. بلاکچین­ها می­توانند تعمیم یابند و برای اجرای یک مجموعه مورد توافق از قوانینی که هیچ کس، نه کاربران و نه اپراتورهای سیستم، نمی­توانند زیر پا بگذارند استفاده شوند. آن­ها به یک پلتفرم معماری سیستم منحصر بفرد برای کاربردهایی شامل چندین عضو که به اعتماد کمی به یکدیگر نیاز دارند متکی هستند؛ برای مثال، زنجیره­های تأمین تکه تکه.

بسته به کاربرد این تکنولوژی، طراحی بلاکچین متفاوت است و می­تواند دفترهای کل و شبکه­های (مجاز) خصوصی یا عمومی (بدون مجوز) را شکل دهد. طراحی آنها از نظر بازیکنان شبکه و قوانین برای حفظ بلاکچین متفاوت است. در یک بلاکچین خصوصی یا بسته، طرف­ها یکدیگر را می­شناسند و هیچ حالت ناشناسی وجود ندارد، مانند یک شبکه زنجیره تأمین با موجودیت­های شناخته شده که برا ی تولید و توزیع محصولات کا ر می­کنند. در این مورد، نقش­های جدیدی وجود خواهد داشت مانند گواهی­کنندگان، که گواهی­هایی برای شرکت کنندگان در شبکه زنجیره تأمین فراهم می­کنند و از این شبکه خصوصی نگهداری می­کنند. در یک بلاکچین عمومی یا باز، برای این­که به کاربران اجازه ورود به شبکه و ثبت معاملات­شان با چندین کاربر ناشناس داده شود، روش­های رمزنگاری برای حفظ اعتماد اعمال می­شوند.

در این بین، یک نسل جدید از کاربردهای معامله که باعث به وجود آمدن اعتماد، جواب­گویی، و شفافیت می­شوند، به وسیله تکنولوژی بلاکچین ترویج داده می­شوند؛ این کاربردها به وسیله قرارداد هوشمند مدیریت می­شوند.  یک قرارداد هوشمند معمولاً یک برنامه نرم­افزاری است که قوانین و سیاست­ها را برای مذاکره در مورد شرایط و عمل­های بین طرف­ها ذخیره می­کند. قرارداد هوشمند به صورت خودکار تأیید می­کند که شرایط قراردادی ارضا شده­اند و معاملات را اجرا می­کند. منطق یک قرارداد هوشمند به وسیله شبکه بازیکنانی اجرا می­شود که در مورد نتیجه اجرای قرارداد به اتفاق نظر می­رسند. اگر شرایط قراردادی شبکه عمومی یا خصوصی آن ارضا شود، قرارداد کد خود را هر زمان که از یک بازیکن در شبکه یا از یک قرارداد دیگر پیامی دریافت کند اجرا می­کند و دفترهای کل را متناسب با آن پیام بروزرسانی می­نماید.

تکنولوژی بلاکچین در ابتدا به عنوان یک پلتفرم برای مدیریت بیتکوین، که یک ارز رمزنگاری شده است، معرفی شد. قطع نظر از ارز دیجیتال، تکنولوژی بلاکچین یک الگوی جریان اطلاعات و محاسباتی جدید است که با نتایج وسیعی برای پیشرفت آتی در لجستیک و مدیریت زنجیره تأمین همراه است.

انواع بلاک چین

بلاکچین به دو نوع عمومی و خصوصی تقسیم می­شود:

-نوع عمومی آن به شکلی است که عموم جامعه قابلیت اتصال و تراکنش مشاهده داده پیام­های ذخیره شده در آن را دارند.

-بلاکچین خصوصی، به صورتی است که تنها افراد دارای مجوز، قابلیت اتصال و ایفای نقش در آن را دارند. این نوع از بلاکچین هیچ ارتباطی با بلاکچین عمومی نداشته و حتی انتقال اطلاعات از این نوع به نوع عمومی آن نیازمند کپی داده پیام­ های مذکور به صورت مجدد در بلاکچین عمومی است. از این رو اطلاعات طبقه ­بندی شده سازمان­های دولتی قابلیت ذخیره­سازی در بلاکچین خصوصی را دارد. این اطلاعات جز از طریق افرادی که مجوزهای لازم را داشته باشند قابلیت بازخوانی و مشاهده را نداشته و این امر امنیت اطلاعات مذکور را حفظ خواهد کرد.