تحقیق کیفی روشی است برای درک عمیق‌تر از هر آنچه که در حال تحقیق درباره  آن هستید. این روش به شما درک درستی از وقایع، داده‌های مربوط به گروه‌های انسانی یا اجتماعی و الگوهای گسترده در پشت پدیده‌ای که در حال تحقیق درباره آن هستید، می‌دهد.

در ابتدا روش انجام تحقیقات کمی بود، که به عبارت دیگر به معنای تحقیق آماری یا عددی است. اما اخیراً روش‌های کیفی در میان رشته‌های دانشگاهی و علمی به طور فزاینده‌ای محبوب شده‌اند. دلایل زیادی برای این محبوبیت وجود دارد؛ بسیاری از آن‌ها با مزایایی که داده‌های کیفی می‌توانند برای یک مطالعه یا پروژه خاص داشته باشند هم‌سو هستند.

هدف تحقیق کیفی درک یک پرسش تحقیق به روشی انسان‌گرایانه یا ایده‌آلیستی است. اگرچه از نظر فنی، تحلیل کمی به دلیل اینکه مبتنی بر روش‌های عددی است، روشی قابل اطمینان‌تر به نظر می‌رسد، اما از روش‌های تحقیق کیفی برای درک باورها، تجربیات، نگرش‌ها، رفتار و تعاملات افراد استفاده می‌شود که به همان اندازه ارزش دارند.

تحلیل داده های کیفی

داده‌های کیفی، کیفیت‌ها یا ویژگی‌ها را توصیف می‌کنند. تمایل به جمع‌آوری آن با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده است. داده‌های کیفی می‌تواند به صورت کلمات توصیفی باشد که (گاهی اوقات از طریق استفاده از کدگذاری) برای الگوها یا معانی مورد بررسی قرار گیرد.

کدگذاری به محقق این امکان را می‌دهد تا داده‌های کیفی را برای شناسایی مضامین متناسب با سوالات تحقیق و انجام تجزیه و تحلیل کمی طبقه‌بندی کند. با این حال، کدگذاری در تحقیقات کیفی ضرورتی ندارد.

فرایند اصلی تحلیل در روی آورد نظریه پایه کد گذاری آزاد در اطلاعات است. نوعی طبقه بندی که به طبقه های مختلف به طور استقرایی اجازه ظهور می دهد. این طبقه ها از قبل نمی توانند تثبیت شوند و همچنین مانند مقوله های روزمره زندگی، مانع الجمع نیستند. بدین شکل که یک واحد معنایی خاص ممکن است در تعدادی مقوله یا سازه مختلف قرار داده شود.

ویژگی های روشهای تحقیق کیفی

1. روش های تحقیق کیفی معمولاً داده ها را در دیدگاه جمع می کنند ، جایی که شرکت کنندگان مشکلی را تجربه می کنند. این داده ها در زمان واقعی هستند و بندرت شرکت کنندگان را برای جمع آوری اطلاعات از مناطق جغرافیایی خارج می کنند.

2. محققان کیفی معمولاً بجای تکیه بر یک منبع داده واحد ، چندین شکل داده مانند مصاحبه ، مشاهدات و اسناد را جمع می کنند.

3. این نوع روش تحقیق به دنبال حل مسائل پیچیده با تجزیه به استنتاج های معنی دار است ، که به راحتی توسط همه قابل خواندن و درک است.

۴. از آنجا که این یک روش ارتباطی تر است ، مردم می توانند اعتماد خود را به محقق ببندند و اطلاعات بدست آمده به دست آمده خام و غیر قابل کنترل است.

روش های تحقیق کیفی

چهار استراتژی پژوهشی که در این جا مورد بحث قرار می گیرد عبارتند از ۱- پژوهش در عمل ( اقدام پژوهی)،۲- مطالعه موردی،۳- مردم نگاری و ۴- تئوری مفهوم سازی بنیادی.

اقدام پژوهی

امروز نیز به عنوان راه بردی عملی ، کارآمد ، و سازمان دهی شده برای علوم اجتماعی ، مطرح است (استرینگر۱۹۹۹). اقدام پژوهی جزو معدود روی کردهای پژوهشی است که دارای اصول مشارکت ،بازتاب توان مندسازی ، وآزادی افراد وگروه هایی است که می خواهند شرایط ووضعیت اجتماعی خودرا بهبود بخشند.

برخی ازاجزایی که عناصراقدام پژوهی را به هم ربط می دهند به شرح زیر اند:

۱- استفاده از یک روش متفکرانه وتفسیری ،برای پژوهش های تجربی.

۲- مشارکت فعال شرکت کنندگان درپژوهش.

۳- ربط برخی نتایج درزندگی واقعی شرکت کنندگان.

۴- روش مرحله به مرحله ، که برنامه ریزی ، اقدامات ، وارزیابی ، جزو عناصر آن است.

این روش برای ایجاد تحولات اجتماعی مثبت به کار می رود که برخی از آن ها به شرح زیر است:

۱- دموکراتیک کردن تولد واستفاده از علم ودانش؛

۲- اصول اخلاقی ایجاد علم ودانش؛

۳- موضع گیری بومی نسبت به جامعه وطبیعت؛

۴- ظرفیت انسان ها برای فکر کردن؛

۵- فراگیری وتغییر وتحول؛

۶- تعهد برای تحولات اجتماعی ملایم ؛

دراقدام پژوهی ؛ دوکار دنبال می شود؛اول تولید اطلاعاتی که برای گروهی ازمردم مفید است ، ودوم تعلیم دادن وتقویت افراد گروه وایجادانگیزه درآن ها برای استفاده از اطلاعات جمع آوری شده.

اقدام پژوهی ، رویکردی پژوهشی است ،که درآن مردم تشویق می شوند تا با شرح وضعیت خود واستفاده از ابزارهای منظم کنش،برای بررسی وحل مسائل اجتماعی تلاش کنند. اقدام پژوهی ، به وسیله ی روش ها وراه کارهای پژوهش،به مطالعه ی تاریخچه ، فرهنگ ، فعالیت ها ،وزندگی عاطفی افراد می پردازدودرکنار استفاده از راه ردهای جمع اوری سنتی ، هدف هایی دیگری را هم دنبال می کند. اقدام پژوهی شامل چهار مرحله است:

۱- شناسایی پرسش های پژوهش؛

۲- جمع آوری اطلاعات برای پاسخ به پرسش ها؛

۳- تحلیل وتفسیر اطلاعات؛

۴- به اشتراک گذاشتن نتایج دربین شرکت کنندگان؛

فرآیند اقدام پژوهی شامل فعالت های طرح ، اقدام ، مشاهده کردن وتفکر است.

 مردم نگاری و نحوه ی تکامل آن

رویکرد مردم نگاری بر انسان شناسی استوار است و به پژوهشگر اجازه می دهد برای تعیین اگوی مشاهده شده فعالیت انسان از دانش اجتماعی و مشترک مشارکت کنندگان در پژوهش استفاده کند. ویژگی کلیدی رویکرد مردم نگارانه تمرکز بر شیوه های طبیت گرایانه تحقیق،نظیر مشاهده ی مشارکتی درون نوعی چارچوب استقرایی از قبل تامین شده است.

در مردم نگاری محور یا کانون توجه شیوه ایست که از آن طریق افراد به نحوی منظم و قابل مشاهده با هم تعامل و تشریک مدساعی می کنند.چنین مطالعه ای مستلزم حضور فیزیکی و مداوم در دوره ای طولانی مدت است و متضمن مشاهده مستقیم برغی از اعضاء سازمان در حین فعالیت هایشان است.

گسترش مشاهده ی مشارکتی ویژگی محوری اکثر این نوع مطالعات است.

به موازات برسی نمونه ای از پژوهس مردم نگاری ، موضوعات قابل بحثی نظیر دسترسی به مطلعین،نقش محققان،طرح تحقیق،کار میدانی و تحلیل آن و همین طور اصول اخلاقی در مردم نگاری روشن تر خواهد شد.

در عین حال،مجموعه ای وسیع از شیوه ها برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار می گیرد ولی شیوه غالب مشاهده مشارکتی است.

شامل

۱- مشاهده مشارکتی و غیر مشارکتی

۲- مشاهده آشکار و پنهان

۳-مشاهده مستقیم و غیر مستقیم

مراحل پژوهش مردم نگاری

۱- گزینش موضوع مورد بررسی

۲- پیوستن به گروه مورد بررسی

داده های قوم نگاری به روش هایی مختلف تفسیر وتحلیل می شوند ، که برخی ازاینراه کارهای تحلیل محتوا ،  عبارت اند از :تیپ بندی، سوسیوگرام ها، واستعاره ها.

 تیپ بندی

روشی برای طبقه بندی رویدادها ، کنش ها ، اشیا، افراد ومکان ها به گروه های متمایز است.

سوسیوگرام ها

برای ارزیابی ساختارهای ارتباطی ، هم چون سلسله مراتب ف شبکه های دوستی،و فرقه ها است وبا این نمودارها می توان الگوی دوستی ، شبکه های اجتماعی ، روابط کاری وفاصله های اجتماعی را بررسی کرد ودانست که مردم تا چه حد با یکدیگر انس می گیرند.

معرفی افراد هم رده ی مثبت

معرفی هم کاران منفی

روش ارزیابی هم قطاران

 استعاره ها یا نمادها

راه برد دیگر، استفاده از استعاره ها است. وقتی می گوییم موی سر او مثل مخمل ، نرم است، از استعاره استفاده کرده ایم واستعاره هایی که مطابق با محیط پژوهش باشند، به پژوهش گر کمک می کنند دیدی متفاوت داشته باشد. اندیشیدن به استعاره ها روشی مفید برای فکر کردن روی مطالب است.

 تئوری مفهوم سازی بنیادی

تئوری مفهوم سازی بنیادی یکی از استراتژیهای پژوهش محسوب می شود که از طریق آن تئوری بر مبنای مفاهیم اصلی حاصل از داده ها،شکل می گیرد.این استراتژی از نوعی رویکرد استقرایی بهره میگیرد.

این استراتژی پژوهش بر سه عنصر:”مفاهیم”،و”مقوله ها(طبقه ها)””قضیه ها”یا آنچه که از ابتدا “فرضیه”نامیده می شد،استوار است.

در تئوری مفهوم سازی بنیادی جمع آوری داده ها، تحلیل و شکل گیری تئوری با یکدیگر ارتباط متقابل دارد.

در فرآیند تحلیل تئوری مفهوم سازی بنیادی سه فرآیند وجود دارد.

این سه فرآیند عبارتند از:کدگذاری باز ، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی.

“کدگذاری”باز بر مفهوم داده ها به عنوان ابزار تعیین مقوله ها مربوط و مناسب استوار است. کدگذاری محوری اغلب زمانی استفاده می شود که “مقوله محوری”یا مقوله ها را تئوری به هم پیوند می دهد،مشخص می شود.

تئوری مفهوم سازی بنیادی برای جمع آوری،تحلیل و نظریه پردازی بر اساس داده ها،رویه های نظامند را در پیش می گیرد و به کیفیت تئوری ظهور یافته نیز توجه دارد.