روش بهترین-بدترین (Best Worst Method)، BWM یک روش تصمیم گیری چندمعیاره بر پایه مقایسات زوجی است. روش بهترین-بدترین (BWM) در سال ۲۰۱۵ توسط دکتر جعفر رضایی، دانشیار دانشگاه دلفت هلند، ارائه شد. اساس این روش بر پایه ماتریس مقایسات زوجی بنا شده و از این نظر شباهت هایی با روش AHP دارد. با این حال، توسعه و ارائه این روش با هدف ارتقای فرایند تصمیم گیری در مقایسه با سایر روش ها بوده است.

از نقاط مثبت روش بهترین-بدترین (BWM)، پایین بودن بار محاسباتی آن در مقایسه با سایر روش های تصمیم گیری است. از این رو، یادگیری این روش می تواند به پژوهشگران در حل مسائل تصمیم گیری با تعدادی زیادی شاخص کمک کند. این تکنیک می تواند به عنوان یک روش وزن دهی و با ترکیب با روش های تصمیم گیری مبتنی بر ماتریس تصمیم، به کار گرفته شود.

در روش بهترین-بدترین (BWM) بهترین و بدترین شاخص ها و معیارها توسط تصمیم گیرنده مشخص می شود و سپس مقایسه زوجی بین هر کدام از این دو شاخص، که بهترین و بدترین هستند، با دیگر شاخصها صورت می گیرد. آنگاه مساله تبدیل به یک مساله برنامه ریزی خطی می شود بدین گونه که وزن شاخص ها به صورتی بدست آید که تفاوت های مطلق اوزان حداقل گردد.

از جمله ویژگی های برجسته روش BWM ، که یکی از تکنیک های نوین تصمیم گیری چند شاخصه می باشد، نسبت به سایر تکنیک های MCDM موجود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

-تعداد مقایسات زوجی کمتر

-دستیابی به مقایسات زوجی سازگارتر

تعداد مقایسات در روش بهترین-بدترین

این روش جدید، نیاز به تعداد مقایسات زوجی کمتری نسبت به روش AHP دارد. همانطور که سایر مقالات این وب سایت اشاره شده است، تعداد مقایسات زوجی در روش تحلیل سلسله مراتبی برابر فرمول زیر می باشد:

(m*(m-1)) / 2

که در آن m تعداد معیار یا شاخص هایی است که قصد مقایسه آنها با یکدیگر است. اما در روش BWM تعداد مقایسات زوجی از فرمول زیر به دست می آید:

۳-(۲*m)

که تعداد قابل توجهی کاهش در مقایسات زوجی خواهیم داشت.

مراحل روش بهترین بدترین BWM

۱-مجموعه ای از معیارهای تصمیم گیری را تعیین نمایید.

۲-بهترین و بدترین معیار را تعیین نمایید. بهترین می تواند مناسب ترین، ارجح ترین و خاص ترین معیار باشد.

۳-مقایسه های زوجی بین بهترین معیار با سایر معیارها را انجام دهید (ارجحیت ها مشخص می شود)

۴-مقایسه های زوجی بین سایر معیارها نسبت به بدترین معیار را انجام دهید.

۵-بهینه ترین اوزان محاسبه می شود.

مراحل انجام BWM

گام اول

تعیین مجموعه معیارها: در این مرحله معیارهای  C1, C2, …Cn برای تعیین وزن یا تصمیم­ گیری درنظر گرفته می شوند.

گام دوم

تعیین بهترین (به‌عبارت دیگر مطلوبترین و مهمترین) و بدترین (نامطلوبترین و بی‌اهمیت‌ترین) معیار. در این گام تصیم گیرنده به طور کلی بهترین و بدترین معیارها را مشخص می‌کند. در این بخش مقایسه­ ای صورت نمی­گیرد.

گام سوم

مشخص کردن میزان ترجیح بهترین معیار در برابر سایر معیارها با استفاده از اعداد ۱ تا ۹. نتایج بهترین معیار نسبت به بقیه معیارها می­تواند به صورت زیر باشد:

گام چهارم

مشخص کردن میزان ترجیح معیارها نسبت به بدترین معیار با استفاده از اعداد ۱ تا ۹. در این حالت بردار نتایج می­تواند به صورت زیر باشد:

گام پنجم

در این گام وزن بهینه محاسبه می شود.

برای محاسبه بهترین وزن از فرمول های زیر استفاده می شود:

منبع

www.bestworstmethod.com

Rezaei, J. (2020). A Concentration Ratio for Non-Linear Best Worst Method. International Journal of Information Technology & Decision Making, ۱۹(۳), pp. 891-907

برای آموزش روش بهترین-بدترین بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

آموزش روش BWM