روش براون و کلارک

روش براون و کلارک

روش براون و کلارک

روش براون و کلارک (Braun & Clarke)، یکی از روش های تحلیل محتوای کیفی و بررسی متون به صورت منظم و سلسله مراتبی به منظور استخراج کد است. براون و کلارک (۲۰۰۶) بین تحلیل تم از بالا به پایین یا نظری، که توسط سؤال(های) تحقیق خاص و/یا تمرکز تحلیلگر هدایت می شود، و تحلیل از پایین به بالا یا استقرایی که بیشتر توسط داده ها هدایت می شود، تمایز قائل می شوند. تحلیل مضمون یکی از روش های مهم کیفی در تحلیل داده ها است. براون و کلارک (۲۰۰۶) پیشنهاد می کنند که این اولین روش کیفی است که باید آموخته شود زیرا مهارت های اصلی را فراهم می کند که برای انجام بسیاری از انواع دیگر تجزیه و تحلیل مفید خواهد بود.

هدف تحلیل مضمون به روش براون و کلارک، شناسایی مضامین، یعنی الگوهایی در داده‌ها که مهم یا جالب هستند، و استفاده از این مضامین برای پرداختن به تحقیق یا گفتن چیزی در مورد یک موضوع است. تحلیل مضمون روش براون و کلارک خیلی بیشتر از خلاصه کردن ساده داده هاست. یک تحلیل مضمون روش براون و کلارک خوب متون را تفسیر و معنا می کند. یک مشکل رایج در روش براون و کلارک استفاده از سوالات اصلی مصاحبه به عنوان موضوع است. به طور معمول، این نشان دهنده این واقعیت است که داده ها به جای تجزیه و تحلیل، خلاصه و سازماندهی شده اند.

براون و کلارک (۲۰۰۶) بین دو سطح مضمون تمایز قائل شدند: معنایی و نهفته. مضامین معنایی “…در معانی صریح یا سطحی داده ها و تحلیلگر به دنبال چیزی فراتر از آنچه شرکت کننده گفته یا نوشته شده است نیست. در مقابـل بـه نظر میرسـد سـطح نهفتـه فراتـر از آن چیـزی اسـت که گفته شـده اسـت. شـروع روش براون و کلارک با شناسـایی یـا بررسـی ایده هـا، مفروضـات، مفهوم سـازیها و ایدئولوژیهاسـت کـه بـه عنوان شـکل گیری یـا اطلاع رسانی محتـوای معنایـی داده ها تئوریزه شـده اسـت. این روش می تواند با مقاله و متون علمی انجام شود. اما مصاحبه از ابزارهای مهم این روش است. معمولا در تحلیل هایی که تنها از مقالات استفاده می شود از روش فراترکیب استفاده می شود.

طراحی سوال مصاحبه در روش براون و کلارک

سوالات مصاحبه در روش تحلیل مضمون، به میزان زیادی در تحلیل تم ها اهمیت دارد. جهت گیری سوالات، پاسخ های مصاحبه شوندگان را مشخص می کند. با طراحی صحیح سوالات مصاحبه می توان به میزان زیادی، مفاهیم مصاحبه را مدیریت کرد. می بایست مشخص شود که هـدف پژوهشـگران ایجاد یـک نمونـۀ واضح و صریح اسـت کـه میتوانـد بـه عنـوان یـک راهنمـای در دسـترس بـرای تحلیـل داده هـای کیفی اسـتفاده شود.

هدف مصاحبه کشف نیت و نظر افراد در مورد یک پدیده خاص است. مصاحبه، روش مهمی برای بررسی برداشت‌های حاصل از مشاهده است. هدف اصلی یک مصاحبه پی بردن به آنچه که در ذهن مردم است، می‌باشد. پاتون می‌گوید: «ما برای یافتن آنچه که به طور مستقیم قابل مشاهده نیست، با مردم مصاحبه می‌کنیم. ما نمی‌توانیم احساسات، افکار و مقصودها را مشاهده کنیم. ما نمی‌توانیم رفتارهایی را که در گذشته و یا در غیاب ما رخ داده است، مشاهده کنیم و به همین ترتیب نمی‌توانیم مشاهده کنیم که مردم، دنیا را در ذهن خود چگونه تصور می‌کنند. در مورد همه اینها ما بایستی از آنها سؤال کنیم.»

مراحل تحلیل مضمون روش براون و کلارک

براون و کلارک (۲۰۰۶) یک راهنمای شش مرحله ای ارائه می کنند که یک چارچوب بسیار مفید برای انجام تحلیل مضمون است. در شکل ۶ گام مشخص شده است:

تحلیل مضمون براون و کلارک
تحلیل مضمون براون و کلارک

۱-آشنایی با داده ها

اولیـن گام در تحلیل مضمون روش براون و کلارک، خواندن و دوباره خوانی متن ها است. بعـد از اینکـه مصاحبه هـای صوتـی، انجام و به نوشـتار تبدیل شـد، مـورد بررسـی قرار گرفـت و مجددا خوانده شـد تا آشـنایی بـا دادهها حاصل گـردد. آشـنایی بـا دادههـا از طریق مطالعـه و نـگارش عبارتهای به دسـت آمده از مصاحبه هـا به دست می آید. روش براون و کلارک، با تکیه بر مرور مصاحبه ها، گام های دیگر را بر صحت آشنایی با داده ها مشخص کرده است.

در ایـن مرحلـه تحلیل مضمون روش براون و کلارک، مفید این اسـت کـه یادداشـت برداری شود و تصـورات اولیـه محو شود؛ چراکـه تصورات پیشـین میتوانـد تحقیق را تحت تأثیـر منفـی قـرار دهد و ذهـن کاوشگرانۀ محقـق را منحرف کند و از کشـف آنچه بایـد بـاز بـدارد؛ بخصـوص اینکه اغلب تصـورات مبنـای منطقی ندارند و مسـتند نیسـتند. برخـی از تصـورات اولیـه و نامناسـب که ممکن اسـت در شـروع این کار پژوهشـی وجود داشـته باشـد. تحلیل مضمون به روش براون و کلارک آشنایی با داده را گامی مهم در تحلیل مضمون شناسایی کردند.

۲-استخراج کدهای اولیه به روش براون و کلارک

محققـان در ایـن مرحله با یک روش معنادار و سیسـتماتیک شـروع به سـازماندهی دادههـا می کننـد. کدگـذاری، داده هـای زیـاد را بـه تکه هـای کوچـک معنـا تقلیـل میدهـد. روشهـای مختلفـی بـرای کدگـذاری وجـود دارد و روش کدگـذاری، توسـط دیـدگاه و سوالات تحقیـق تعییـن میشـود. تولیـد کدهـای اولیـه به معنـای اسـتخراج مفاهیم اولیه از عبارات معنایی نگارش شـده اسـت. روش براون و کلارک کدها اولیه را مفهوم نیز معرفی می کند.

پژوهشـگران ایـن مرحلـه بـه سوالات تحقیقاتی خـاص و تحلیل دادهها بر اسـاس این سوالات علاقه مند بودنـد؛ بـه طـوری کـه ایـن یـک تحلیـل مضمون نظـری بـود تـا اینکه اسـتنتاجی و قیاسـی باشـد؛ بنابراین، هر بخش دادهای را که مربوط به مسـئلۀ تحقیق بـود یـا در مـورد موضـوع مـورد نظـر جالـب توجه بـود، کدگـذاری کردنـد.

با ایـن حال، اگـر قصد محقق انجـام تحلیل اسـتنتاجی باشـد، ممکن اسـت از کدگـذاری خط به خـط برای کدگـذاری هر خط منفرد اسـتفاده کند. در توضیح حاضر که تحلیل مضمون روش براون و کلارک است، از کدگذاری باز اسـتفاده شـده اسـت و این بدان معنـی اسـت که کدهـای از پیش تعیین شـده نداشـته اند؛ بلکـه همچنان کـه از طریق فراینـد کدگـذاری کار کـرده، کدهـا را توسـعه داده و اصلاح کرده اند.

۳-شناسایی تم ها

همانگونـه کـه پیـش از ایـن گفته شـد، تم یـک الگو اسـت که چیز مهـم  یـا جالـب توجهـی را در مـورد داده ها یا سـؤال پژوهش در بـر دارد. براسـاس توضیح براون و کلارک (۲۰۰۶)، قوانیـن محکـم و روشـنی در مـورد اینکـه چه چیزی یک تم را می سـازد، وجـود نـدارد. یـک تم با اهمیت آن مشـخص می شـود. اگـر مجموعه داده های بسـیار کوچک ماننـد یـک گـروه کانونی کوچک داشـته باشـید، بیـن مرحلۀ کدگـذاری و مرحلۀ شناسـایی تمهـای اولیه ممکن اسـت همپوشـانی قابل توجهی وجود داشـته باشـد.

مرحلۀ جسـتجوی تمهـا، کنـکاش بـرای یافتن تمهایی (فرعی) اسـت که یک یا دسـتهای از مفاهیم اسـتخراجی را در بـر گیـرد؛ سـپس یافتـن تمهـای اصلی کـه یک یا چنـد تم فرعی را پوشـش دهـد. روش براون و کلارک تم ها در چند مرحله بررسی می کند.

۴-بررسی تم ها

ایـن مرحلـه در تحلیل مضمون به روش براون و کلارک بررسـی این اسـت کـه آیا تمهـای فرعی ایجاد شـده به خوبـی مفاهیم تحـت شـمول خود را پوشـش میدهنـد یا خیـر؟ و اینکه آیا تمهای اصلی مناسـب نظارت تمهـای فرعـی تحـت شـمول خود هسـتند یا نـه؟ در این مرحلـه، تمهای اولیـه را کـه در مرحلۀ ۳ شناسـایی شـد، بررسـی و اصلاح می گردند و توسـعه داده می شـوند. در مرحلـۀ کنونـی روش براون و کلارک پژوهشـگران بـا تجمیع تم هـای فرعی در گسـترههای معنایـی وسـیعتر بـه تمهـای اصلـی میرسـند.

بایسـتی بررسـی شـود آیا یک برداشـت خاص تم هایـی کـه بـه دسـت آورده ایـم معنـی دارنـد؟ و آیا معـرف هسـتند یـا نـه؟ در ایـن مرحلـه روش براون و کلارک مفید اسـت کـه تمـام دادههای مربـوط به هـر تم را جمـع آوری شـوند.  دسترسـی بـه نرمافزار تحلیـل داده های کیفـی (مانند Maxqda، Nvivo و Atlas ti) می توانـد ایـن رونـد را سـریعتر و آسـانتر کند؛ امـا ضروری نیسـت.

محققان اطلاعات مربوط به هر تـم را مطالعـه می کنند و در نظـر می گیرنـد کـه آیـا داده هـا واقعـا از آن پشـتیبانی می کننـد یـا خیـر. گام بعدی در تحلیل مضمون روش براون و کلارک، فکـر کـردن بـه ایـن اسـت کـه آیـا تم هـا در متـن کل مجموعـه داده کار می کنند و بـه کار می آینـد یـا خیـر؛ در ایـن کار، مجموعـه داده بـه نسـبت کوچک اسـت؛ اما معمولا شـما داده هایـی بیشـتر از ایـن خواهیـد داشـت و بایـد در نظـر بگیریـد که چگونـه تم هـا در هـر مصاحبـه و در سراسـر تمـام مصاحبه هـا کار می کننـد. در روش براون و کلارک تم ها بیانگر هدف تحقیق است.

۵-تعریف تم ها

در روش براون و کلارک ایـن مرحلـه اصلاح نهایی تم هاسـت و هدف شناسـایی  ماهیت آن چیزی اسـت کـه هـر تـم در مـورد آن اسـت. تـم چـه میگویـد؟ اگـر تـم فرعـی وجـود دارد، چگونـه با تـم اصلـی ارتباط برقـرار می کنـد و چگونه آنهـا ارتبـاط متقابـل دارند؟ چـه نوع ارتباطی بیـن تمها وجـود دارد؟ انسجام تم ها در تحلیل مضمون روش براون و کلارک اهمیت زیادی دارد. یکپارچگی، جامعیت و مفید بودن از ویژگی های تم مناسب است.

۶-ایجاد شبکه تم ها (مدل نهایی روش براون و کلارک)

معمولا نقطه پایان تحقیقات علمی گزارش دهی به صورت پایان نامه یا مقاله است. مرحلـۀ نگارش و تحلیل نهایـی، نگارش گـزارش نهایی حاصل از تحلیـل مضمون و ارائۀ یافته هاسـت. از انتخـاب موضوع پژوهش تـا تحلیل نهایی، مراحـل انجـام تحقیـق کیفـی تحلیل مضمون روش براون و کلارک را تشـکیل میدهنـد. بعـد از انتخـاب موضـوع، محقـق به طرح مسـئله می پردازد، مسـئله بـودن موضوع را تبیین می کنـد و پژوهش را بـا طـرح سـؤال کلـی به پیـش میراند. سـؤال کلـی به سوالات فرعـی و جزئی بخـش می شـود و ایـن سوالات مبنـای طراحی سوالات مصاحبـه قـرار می گیرند؛ سـپس چهارچـوب کلـی مصاحبه ترسـیم میشـود و مصاحبه پیاده سـازی می گردد.

بعـد از اینکـه بـا اسـتفاده از ابـزار مصاحبـه، بـه گـردآوری داده ها اقدام شـد، روش متناسـب بـا موضـوع و دادههـا به عنـوان روش انجـام پژوهش انتخاب شد که در آموزش حاضـر، تحلیـل مضمون روش براون و کلارک توضیح داده شد. بعـد از طی مراحلی که ذکر آن گذشـت، بـه تحلیـل نهایی اقدام می شـود. حـال کـه تمهـا تعریـف شـده و نقشـۀ تماتیـک ترسـیم گردیـده اسـت، محقـق می توانـد در روش براون و کلارک بـه ارائـۀ گـزارش نهایـی خود اقـدام کند و در طـی آن، تم هـا و رابطۀ بین آنهـا را در الگـوی کلـی بررسـی نماید. بـه این منظور ابتـدا نمونۀ هـدف بـا اسـتفاده از تم های شناسـایی معرفی می شـود.

منبع

medium.com/usabilitygeek

Clarke, V. & Braun, V. (2013) Teaching thematic analysis: Overcoming challenges and developing strategies for effective learning. The Psychologist, 26(2), 120-123

Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3, 77-10

 در ادامه برای اطلاعات بیشتر در زمینه تحلیل مضمون به روش براون و کلارک بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

آموزش روش براون و کلارک

۱ نظر

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

مدیر آماری