جستجو
مــرور سیــستماتیک در واقــع یــک مطالعــه مــشاهده ای بر روی مطالعات انجام شـده موجـود اسـت. پس همانند سایر تحقیقات شامل چند بخش میشود:
۱-تعیین دقیق مشکل مورد تحقیق
۲-جمع آوری و آنالیز داده ها
۳-تفسیر نتایج
طبعاً نویسندگان باید علاوه بر داشتن تخصص و تسلط کـافی در آن زمینه، با علم روش تحقیق نیز آگاهی داشته باشند. بدیهی است برای آنکه این مسیر به درستی طـی شـود، بایـد پروتکلـی دقیق، تعریف و تعیین گردد. به طور مثال “Cochrane “معیارهای زیر را در پروتکل خود گنجانده است.
مرور تحقیقات گذشته به شیوه های مختلفی انجام می شود که یکی از شناخته شده ترین آنها مرور نظام مند است که نوعی مطالعه و تحلیل ثانویه مطالعات پیشین است. به عبارتی، مرور نظام مند جستجوی ساخت یافته ای است که بر اساس قوانین و ضوابط از پیش تعیین شده انجام می شود
انتخاب موضوع بسیار اهمیـت دارد و در واقـع بنیـان و هـسته اصلی مرور سیستماتیک را تشکیل میدهد. مهـمتـرین نـشانه انتخاب درست موضوع آن است کـه در پایـان، بازتـاب ملـی و
بینالمللی داشته باشد. بدیهی است برای نیل به ایـن هـدف و انتخاب موضوعی شایستهمتخـصص باشـد و عـلاوه برتجربـه، از هوش و قدرت خلاقیت زیادی برخوردار باشد.
یکی از موارد مهمی که باید تعیین شود، “معیار ورود” به مرور سیستماتیک است که بسته به موضوع و نـوع مطالعـات مـورد بررسی تعیین مـیگـردد.
اگرچه امروزه دسترسی به منابع اطلاعاتی بـزرگ به آسانی صورت میگیرد، اما حتـی بهتـرین base Data هـا هـم کامـل نیستند. البته با راهکارهای زیر میتوان “دادهیابی” کاملتری انجام داد:
-تسلط کامل بر موضوع تحقیق
-بررسى تمامى مقـالات مـرتبط پیـشنهادى بـراى هریـک از مقالات یافت شده در جست و جوی الکترونیکی
-بررسی تمامی منابع و مراجع ارائه شده در پایان نامه به زبان های دیگر
-کمک گرفتن از سایر مولفین بنام و باتجربه جهت دستیابی به تحقیقات منتشر نشده یا در حال انتشار
معمـولاً توسـط librarian Research بـا اسـتفاده از “کلمـات جستجو term search تعیین شده ازقبل، چکیـده مقـالات استخراج مـىشـود کـه از نظـر تعـداد مقـالات و روش انجـام جستجو توسط فرد دیگـرى کنتـرل مـىشـود. پـس از حـذف مقالات کاملا غیرمرتبط، متن کامل مقالات مرتبط تهیه شده و در اختیار مرورگرها قرار میگیرد. مطالعات حـذف شده، همراه با دلیل رد شدن، نگهدارى و بایگانى مىشوند.
هرمطالعه ای که انجام میگردد، باید از نظر کیفیت انجـام کـار بررسـی و کنتـرل شـود؛ مـرور سیـستماتیک نیـز از ایـن امـر مستثنی نیست. روشهایی که معمـولاً بـرای ارزیـابی کیفیـت مرور سیستماتیک مورد استفاده قرار میگیرنـد بـه شـرح زیـر است.
منابع انتخاب شده حداقل توسط دو نفر مرورگر به طور مستقل مطالعه می شوند و در صورت رد شدن دلیل آن ذکر می شود. میزان توافق بین دو مرورگر با استفاده از آزمون کاپا تعیین می شود.
فرمى جهت استخراج دادهها طراحى و تهیه مىشود که در آن از قبل تعیین شده که چه دادهای از کل دادههـای موجـود در مقالات، مورد نظر است و باید از درون مقالات استخراج شـود . از تک تک مطالعات نتایج استخراج مىشود. اسـتخراج دادههـا به صورت Blind نسبت به نام مؤلف، مؤسسه و مجلـه صـورت مىگیرد. در موارد لزوم، با تماس با مؤلف مربوطه میتـوان بـه اطلاعات بیشتر و دادههاى خام دسترسی یافت.
مرحله نهایی آنالیز و ارائه نتایج اسـت کـه در واقـع ماحـصل و ثمره کل مرور سیستماتیک میباشد. پرواضـح اسـت کـه ایـن مرحلـه بـدون همکـاری مـشاور آمـار میـسور نخواهـد بـود و پرداختن به جزییات آن از حوصله این مطلب خارج است و بـه اشاره به چند نکته مهم بسنده می شود:
-بهتر است با ارایه plot Forest نمای تصویری از اثـر تـک تک مطالعات و تاثیر برآیند کل مطالعات به خواننده نشان داده شود.
-“plot Funnel “یک نمای گرافیکی است که به کمک آن مـی توان تورش انتشار (Bias Publication را شناسایی نمود.
در قسمت یافته ها نتایج آنالیز یافتههای مقالات برگزیده شـده بــه صــورت plot Forest ،plot Funnel و ســایر جــداول و نمودارهای مرتبط نشان داده میشود. در قسمت بحث بر روی یافتههای این تجزیه و تحلیل مـروری بحث شده و آن را با نتایج سایر مقـالات مـروری یـا مطالعـات بزرگ در زمینه مورد تحقیق، مقایسه نمـوده و نتیجـهگیـری مهمی را ارائه میکنند. به طور خلاصه میتوان گفت که یک مقاله مروری خوب، مقالهای است که به خواننده کمک کند تا در ارزیابی موارد موافق و مخالف راحتتر تصمیمگیری کند و در صورت نیاز برای کسب اطلاعات و یا اطمینان بیشتر بتواند به منابع کلیدی اشاره شده مراجعه نماید.
