جستجو
ضریب کاپا و تحلیل آماری مبتنی بر آن اندازه‌ای عددی بین ۱- تا ۱+ است، که هر چه به ۱+ نزدیکتر باشد بیانگر وجود توافق متناسب و مستقیم می‌باشد. اندازه‌های نزدیک به ۱- نشان‌دهنده وجود توافق وارون و عکس و اندازه‌های نزدیک به صفر عدم توافق را نشان می‌دهد.
در مباحث آمار استنباطی مفهومی به نام اندازه‌گیری توافق وجود دارد که به بررسی و ارزیابی ارتباط بین دو کمیت می‌پردازد. تفاوت این مفهوم با سایر مفاهیم ارتباط (Correlation) آماری، سنجش جداگانه اندازه‌های این دو کمیت توسط دو فرد، پدیده و یا دو منبع تصمیم‌گیری است. اندازه توافق توسط ضریبی به نام ضریب کاپای کوهن (Cohen’s kappa coefficient) سنجیده می‌شود. آن‌چه که در ضریب کاپای کوهن به دنبال آن هستیم ارزیابی اندازه توافق بین دو فرد، پدیده و یا منبع تصمیم‌گیری است که هر یک به صورت جداگانه دو کمیت اصلی ما را مورد اندازه‌گیری قرار داده‌اند.
ابزار کار در این مرحله استفاده از نرم‌افزار مطلوب و همه‌کاره SPSS خواهد بود. این کار با نرم‌افزار دوست‌داشتنی Minitab و یا نرم‌افزار تحلیل‌های آماری علوم پزشکی و زیستی Graphpad Prism نیز انجام خواهد شد. در این زمینه می‌توان از سایر نرم‌افزارهای مفید آماری نیز استفاده کرد.
چگونگی محاسبه ضریب کاپای کوهن
kappa = Pi = (PAo – PAE)/ (۱ – PAE )
مقدار PAo نمایانگر میزان توافق دو ارزیاب است.
مقدار PAE نیز نمایانگر میزان توافق مورد انتظار است.
ضریب کاپای کوهن و Pi اسکات در نحوه محاسبه توافق مورد انتظار با هم متفاوت هستند. در حالیکه در فرمول pi اسکات نسبت های مشاهده شده در هر یک از ارزش های یک طبقه به توان ۲ می رسد، در فرمول کاپا، نسبت یک ارزش خاص در یک طبقه که به وسیله کدگذار استفاده شده است، در نسبت استفاده از همان ارزش به وسیله کدگذار دوم ضرب می‌شود. این نسبت ها سپس با هم جمع می‌شوند تا توافق مورد انتظار به دست آید. چنانچه مقدار این ضریب از ۶/۰ بیشتر باشد پایایی وجود دارد.
برای بررسی میزان توافق بین کد گذاران نرم افزار کیفی Nvivo از منوی Explore باید گزینه Coding cpmparison انتخاب شود و در پنجره باز شده گروه کد گذارها را انتخاب و گزینه Display Kappa Coefficient را انتخاب کنیم.
برای بررسی میزان توافق بین کد گذاران نرم افزار آماری SPSS از منوی ANALYZE باید گزینه Descriptive statistics انتخاب شود و در پنجره باز شده گزینه cross tabs را انتخاب کنیم.
