روایی بیانگر اعتبار ابزار پرسشنامه است. روایی محتوایی یکی از انواع تعیین روایی یا اعتبار پرسشنامه است. روایی محتوایی (Content validity)به‌طور معمول به چنین سؤالاتی پاسخ می‌دهد که آیا ابزار طراحی شده همه جوانب مهم و اصلی مفهوم مورد اندازه گیری را در بردارد؟ آیا سازه‌های ابزار همان چیزی را که باید بررسی می‌کند؟ آیا اجزاء و کلیت ابزار قابل پذیرش متخصصان ذیربط می‌باشد؟

تعریف روایی محتوایی و شاخص های آن

روایی محتوا نوعی اعتبار است که معمولاً برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه‌گیری به کار برده می‌شود. اعتبار محتوایی یک ابزار به سوال‌های آن بستگی دارد. اگر سوال‌های ابزار معرف ویژگی‌هایی باشد که محقق قصد اندازه‌گیری آن‌ها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. اعتبار محتوای یک آزمون معمولاً توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می‌گردد، از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد.  برای ارزیابی روایی محتوا و جهت اطمینان از این که مهم‌ترین و صحیح‌ترین محتوا (ضرورت سوال) انتخاب شده است، نسبت روایی محتوا (CVR) و برای اطمینان از این‌که سوالات ابزار به بهترین نحو جهت اندازه‌گیری محتوا طراحی شده، از شاخص روایی محتوا (CVI) استفاده شد.

شاخص نسبت روایی محتوایی(CVR)

این شاخص توسط لاوشه (۱۹۷۵) طراحی شده است. جهت محاسبه این شاخص از نظرات کارشناسان متخصص در زمینه محتوای آزمون مورد نظر استفاده می‌شود و با توضیح اهداف آزمون برای آن‌ها و ارائه تعاریف عملیاتی مربوط به محتوای سؤالات به آن‌ها، از آن‌ها خواسته می‌شود تا هریک از سؤالات را بر اساس طیف سه گزینه‌ای لیکرت «۲-ضروری»، «۱-مفید ولی غیر ضروری» و «۰-غیر ضروری» طبقه‌بندی کنند. سپس بر اساس فرمول زیر، نسبت روایی محتوایی محاسبه می‌شود:

که در آن neعبارت است از تعداد متخصصینی که سوال را کاملا ضروری تشخیص داده‌اند و  N تعداد کل متخصصینی می‌باشد که در خصوص سوال نظر داده‌اند. بر اساس تعداد متخصصینی که سؤالات را مورد ارزیابی قرار داده‌اند، حداقل مقدار CVR قابل قبول بر اساس جدول .. بایستی باشد. سؤالاتی که مقدار CVR محاسبه شده برای آن‌ها کمتر از میزان موردنظر با توجه به تعداد متخصصین ارزیابی کننده سؤال باشد، بایستی از آزمون کنار گذاشته شوند به علت این‌که بر اساس شاخص روایی محتوایی، روایی محتوایی قابل قبولی ندارند.

روایی به دقت و صحت ابزار مورد نظر اشاره دارد. روایی به ما این را می‌گوید که آیا ابزار یا آزمونی که انتخاب کرده‌ایم آنچه را که مد نظر ماست به صورت واقعی اندازه گیری مینماید یا خیر.

شاخص روایی سازه (CVI)

جهت بررسی شاخص روایی محتوا از روش والتز و باسل(۱۹۸۱) استفاده می‌شود؛ بدین صورت که متخصصان مربوط بودن هر گویه را بر اساس یک طیف لیکرتی ۴ گزینه‌ای «۱-غیر مرتبط»، «۲-تا حدی مرتبط»، «۳-مرتبط» و «۴-کاملاً مرتبط» مشخص می‌کنند. سپس بر اساس فرمول زیر، شاخص روایی محتوایی محاسبه می‌شود: