جستجو
روش شناسی کیو (Q)، برای شناخت ذهنیت‌های افراد نسبت به موضوعات مختلف استفاده می شود و برای سنخ شناسی ذهنیت افراد پژوهش استفاده می شود. روش شناسی کیو (Q)، تکنیکی است که پژوهشگر را قادر می سازد ادارکات و عقاید فردی را شناسایی نماید و ثانیا به گروه بندی افراد براساس عقاید و نظریاتشان بپردازد. روش شناسی کیو هم دارای شیوه گردآوری داده (مرتبسازی کیو) و هم دارای شیوه تحلیل دادهها (تحلیل عاملی کیو) است. تفاوت اصلی آن با سایر روشهای تحقیق در علوم اجتماعی در این امر است که روششناسی کیو، به جای متغیرها افراد را تحلیل میکند و بنابراین به نوعی سـنخشناسـی دسـت.
روش شناسی کیو را ویلیام استفنسون William Stephenson در دهه ی ۱۹۳۰ میلادی ابداع کرد. او به منظور پاسخگویی به این پرسش که چه چیزهایی اشخاص را منحصر به فرد میسازد به این ابداع دست زد. استیفنسون به جای شناخت امور مشترکی که جمعیت بزرگی از اشخاص را دارا هستند، با طرح این پرسش به دنبال درک اموری بود که افراد را از دیگران جدا می ساخت. دلیل نامگذاری این روش به کیو این بوده که اولین بار در سال۱۹۳۵ سر گاتفری اچ تامسون که یک متخصص تحلیل عاملی بود، از حرف Q برای نمایش همبستگی افراد استفاده کرد تا آن را از R که همبستگی ویژگی های آن ها را نشان می داد متمایز کند.
روش کیو، روشی تحقیقی است که برای رتبه بندی گویه های بررسی شده(عبارت، جمله، عکس، خبر و مانند آن) که با استفاده از مقیاسی شبیه به مقیاس لیکرت بکار می رود و همبستگی بین پاسخ های مختلف افراد، به این رتبه بندی معطوف میشود. در این روش، گویه های بررسی شده بر روی کارتهایی که به کارتهای کیو موسوم هستند، نوشته یا چاپ می شوند و در اختیار پاسخگویان قرار می گیرند و به ترتیبی که پژوهشگر تعیین می کند، بر روی کار تهای مقیاس لیکرت توزیع می شوند، به صورتی که توزیع فراوانی ها شبه نرمال باشد. بنابراین روش کیو یک روش تحقیق مورد استفاده برای مطالعه ی ذهنیت افراد است… و اینه چگونه افراد در مورد یک مقوله فکر می کنند.
برخلاف روشهای کیفی نظیر طوفان فکری، در روش کیو تعداد پاسخگویان بین ۱۰ تا ۱۰۰ نفراست و اگر ویژگی های نزدیک به هم داشته باشند کار تحقیق را آسانتر می کند. تعداد گویه ها هم بر حسب سهولت اجرا و ضرورت های آماری بین ۶۰ تا ۱۲۰ عدد تعیین می شود. استفاده از روش کیو درباره نمونه های بزرگ و انتخاب تعداد زیادی پاسخگوچندان مناسب نیست و به ندرت می توان نتیجه روش کیو را به افرادجامعه تعمیم داد چون این نظریه در مورد افرادی است که ویژگی های بارز و مشترکی دارند.
خیلی از پژوهش هایی که به وسیله روش کیو انجام می شود بدون ساختار است.بدین ترتیب که مجموعه ای از مضامین مربوط به یک موضوع گرد آوری و انتخاب شده و در اختیار پاسخگویان قرار داده می شود.مثل نگرش جوانان نسبت به آموزش عالی،سیاست و …
در ابتدا ما یک نظریه داریم و طبق آن نظریه عبارات را طبقه بندی کرده و بررسی می کنیم.به عنوان مثال می خواهیم دیدگاه افراد نسبت به روابط خارجی کشور را بسنجیم در ابتدا گرایش های سیاسی در کشور را به ۳ دسته چپ راست و مستقل تقسیم می کنیم و سپس عبارات و گویه هارا در این سه گرایش دسته بندی می کنیم. مزایای روش دسته بندی کیو با ساختار:
– امکان راحت انتخاب نمونه معرف به خصوص زمانی که تعداد عبارات فضای گفتمان زیاد باشد
– امکان مطالعه نظام مند
مراحل اجرای روش تحقیق “کیو” همانند مراحل سایر روشهای تحقیق بازار است. این مراحل به ترتیب عبارتند از:
۱- تعیین موضوع تحقیق
۲-اتنخاب گویه های تحقیق بر اساس مطالعه
۳-آماده کردن نمونه کیو برای مرتب سازی
۴-انتخاب مشارکت کنندگان
۵- مرتب سازی کیو
برای آموزش روش شناسی کیو (Q) روی لینک زیر کلیک نمایید.
