مدل Steepv

مدل Steepv

مدل Steepv برای کشف و تحلیل روند با مطالعه فراگیر و کارشناسانه محیط استفاده می شود. تحلیل روند (Trend Analysis)، به معنای بهره گیری از سری های زمانی و دیگر داده ها برای تشخیص و ردیابی تغییرات محیطی در مطالعات آینده پژوهی است. از دیدگاه ریچارد آلن آستر این تکنیک بینشی را در باب موقعیت های احتمالی آینده فراهم می آورد. اما به دلیل وقوع رویدادهای غیرقابل پیش بینی و غیرمستمر هیچگاه مورد اعتماد نبوده است. تحلیل روند عبارت است از مطالعه ی یک روند مشخص به منظور کشف ماهیت، علت های بروز، سرعت توسعه و پیامدهای بالقوه ی آن. تحلیل روندها باید بسیار دقیق باشد.  زیرا یک روند مشخص می تواند تأثیرهای بسیار متفاوتی بر ابعاد گوناگون زندگی ما داشته باشد و از سوی دیگر شاید بسیاری از این تأثیرها در نگاه اول قابل کشف نباشد.

تفکر اولیه روش STEEPV در دهه ی ۱۹۶۰ در مؤسسه ی تحقیقاتی جانسون شکل گرفت و توسعه یافت و در سال ۱۹۷۱ انتشار یافت. پیترشوارتز در اوایل دهه ۱۹۷۰ برای یک پروژه تحقیقاتی خود در حین همکاری با یک شرکت بزرگ آمریکایی از روش STEEPV استفاده کرد و این روش در سال ۱۹۷۵ توسط هولروید و لاوریج تعمیم و گسترش یافت و تبدیل به STEEPV شد. این روش می تواند ورودی های سناریو نویسی در نرم افزار سناریو ویزارد را فراهم کند.

روش STEEPVبه رصد عوامل و متغیرهای زیر می پردازد:
S (Social) اجتماعی

T (Technological) فناورانه

E (Economic) اقتصادی

E (Ecology) بوم شناسی

P (Political) سیاسی

V (Values) ارزشها

STEEPV MODEL
STEEPV MODEL

مفهوم تحلیل روند

تحلیل روند یکی از متداولترین روشهای پیش بینی است. این روش بر مشاهده و ثبت کارکرد و فعالیت گذشته یک عامل خاص هدف گیری شده است. می توان موضوع را به آینده تعمیم داد و شامل تحلیل دو گروه از روندهای کمی و کیفی  است. کمی که بر دادههای آماری متکی است و کیفی که بر الگوهای اجتماعی، نهادی، سازمانی و سیاسی تأکید دارد. روند خود به معنای میل و حرکت به سوی ارزشهایی در سری های زمانی است که با نظم ثابت کاهش یا افزایش می یابد.

متغیرها، پیشران ها و عوامل تأثیرگذار بر محیط باید شناسایی و تحت نظر قرار گیرند و این امر نیازمند الگوی خاص خود است. در روش تحلیل روند با استفاده از مدل Steepv با بررسی و رصد متغیرها و عوامل اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، بوم شناسی، سیاسی و ارزش ها می توان به ارزیابی مسایل و روندها و درک کامل محیط رسید. ظرفیتهای بالقوهی آینده را استنباط کرد و با ترسیم چشم انداز ضمن آمادگی برای رویارویی با فرصتها و تهدیدها، برنامه ریزی راهبردی انجام داد. البته از عناصر شگفتی ساز نبایستی غافل بود زیرا در درازمدت این امکان وجود دارد که برخی از پیش بینی های انجام شده برای آینده را با تغییر مواجه کند.

شناسایی مدل Steepv

در مدل Steepv با رصد عوامل اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، بوم شناسی، سیاسی و ارزش ها، می توان به ارزیابی مسایل و روندها و درک کامل محیط رسید. این تکنیک برای شناسایی  پیشران ها در  سناریو نویسی کاربرد دارد. مولفه های ساختار تحلیل می توانند از نتایج مدل Steepv استخراج شوند. مدلها و الگوهای در حال ظهور را شناسایی و پیشرانها و ظرفیتهای بالقوه ی آینده را استنباط کرد. با ترسیم چشم انداز و ویژگی های محیط های آینده، برای فرصت ها و تهدیدها آماده بود و به برنامه ریزی راهبردی دست زد. چرا که این عوامل در واقع همچون علایم حیاتی فرد مانند ضربان نبض و قلب، فشار خون و غیره خود یک فهرست کنترل هستند که میتوان به سلامت یا بیماری فرد یا سازمان پی برد. در واقع تمامی عناصر تأثیرگذار را به صورت نسبی پایش و پویش کرد.

مدل Steepv به دنبال پاسخ سوالات زیر است:

-کدام عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، زیست محیطی، فناورانه و ارزشی در محیط خارجی وجود دارند که بر توانایی شما جهت انجام مأموریت و دستیابی به چشم انداز تأثیر می گذارند؟

-کدام رویدادها یا روندها بر بنگاه/سازمان شما اثر می گذارند؟

-این عوامل خارجی چگونه توسعه و تکامل می یابند؟ تحولات آنها برای شما چه معنایی دارد و چه تأثیری بر موقعیت و وضعیت شما، ذینفعان، برنامه های شما، محصولات و خدمات شما و ظرفیتها و توانش های شما می گذارند؟

-مدلهای در حال ظهور کدامند که بیشترین فرصتها و منابع را به وجود می آورند؟

مشتقات مدل Steepv

از جمله مشتقات این روش میتوان به روش تحلیل PEST(تحلیل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناورانه)، STEP(اجتماعی، فناورانه، اقتصادی و سیاسی)، PESTLE( سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فناورانه، حقوقی و بوم شناسی)،STEEPLED( اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، بومشناسی، سیاسی، حقوقی، اخلاقی و مردمشناسی) و STEEP( اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، بومشناسی و سیاسی) و EPISTLE( اقتصاد و بازار، سیاست، نهادها و سازمانها، تغییرات اجتماعی، فناوری، تغییرات قانونی، بومشناسی و اخلاق) اشاره کرد.

مشتقات مدل STEEPV
مشتقات مدل STEEPV

روش انجام مدل Steepv

جهت انجام مدل Steepv  باید به گردآوری اطلاعات پیرامون روندها و رویدادهای شش حوزهی موردنظر پرداخت. با توجه به وضعیت گذشته و حال، سیر رویدادهای آتی را پیش بینی کرد. پیامدهای آن را به عنوان تهدیدها و فرصتها دسته بندی کرد و به تفسیر و تبیین آینده پرداخت.

عوامل اجتماعی: جمع آوری اطلاعات پیرامون افراد، مردم شناسی، ارزشها و سبک های زندگی، رفتارها، خانواده ها، بهداشت، جرم و جنایت، تحصیل.

عوامل فناورانه: جمع آوری اطلاعات پیرامون تحولات علمی و فناورانه، خطشکنیها، ابداعات و اختراعات، تحقیق و توسعه، اتوماسیون، برخورد افراد با تغییرات فناورانه، محصولات جدید.

عوامل اقتصادی: گردآوری اطلاعات پیرامون اقتصادهای بینالمللی، ملی، منطقهای و محلی از جمله نیروی کار، درآمد، زیرساختها، رشد اقتصادی، نرخهای بهره، نرخ ارزها، تورم، شفافیت اقتصادی، ریسک پذیری، شمار ثروتمندان و فقرا، دهکهای بالا و پایین، کسر بودجه، بدهی، عرضه و تقاضا، سطوح بیکاری، روندهای تولید ناخالص داخلی.

عوامل بوم شناسی: گردآوری اطلاعات پیرامون محیط زیست، انرژی، بازیافت، حفاظت از آب، هوا، جنگلها و مراکز طبیعی، غذا، آلوده سازی محیط زیست جهانی، ملی و منطقه ای، بیابان زایی، فشار توسعه ی پایدار.

عوامل سیاسی: گردآوری اطلاعات در مورد سیاستهای دولت و مراکز بینالمللی، قوانین و مقررات، مشارکت سیاسی و دادگاه های حقوقی، سیاست مالیاتی، قوانین استخدام، تعرفه ها، ثبات سیاسی.

ارزش ها: گردآوری اطلاعات پیرامون مسایل ثابت و تغییر ناپذیر، پیشرانهای اصلی و چارچوب های فکری بنیادین، مسایلی که در مواقع بحران و عدم ثبات نیز حاضر به عدول از آنها نیستیم و خط قرمز ما محسوب می شوند.

در روش تحلیل روند سعی بر این است که روند تغییرات پارامترهایی که میخواهیم آینده ی آنها را بدانیم مشخص شود. با بررسی روند تغییرات این پارامترها در گذشته و وضعیت فعلی آنها، می توان از طریق برخی تحلیلها، پیش بینی هایی در مورد آیندهی یک پارامتر ارایه کرد. تحلیل روندها مبتنی بر ارزیابی تجربی چند پدیده با معیارها و اقدامات تکرارشونده در طول زمان است.

منبع

مسعود منزوی (۱۳۸۸)،  دیده بانی.موسسه آموزش تحقیقات صنایع دفاعی.

http://www.fenriam.eu/steepv.html

برای آموزش بیشتر بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

آموزش روش STEEPV

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

مدیر آماری